Online K-pop Hayran Kitlesi, Yıldızlarının Aksine Politikleşiyor

• Bu yazı, Tuğçe Bayır tarafından Deutsche Welle‘de yayınlanan 2 Temmuz 2020 tarihli “K-pop’s online fanbase gets political – unlike its stars” isimli yazıdan Türkçe’ye çevrilmiştir.

K-pop hayranlarını ırkçı hashtag’leri ele geçirme veya ABD polisinin uygulamalarını fancams ile doldurma manşet yapmıştı. Ancak K-pop endüstrisinin kendisi şaşırtıcı derecede apolitik.

K-pop hayranları, Donald Trump’ı 20 Haziran’daki Oklahoma mitinginin çok dolu olacağına inandırıp dışarıya bir sahne daha kurdurdukları için övgünün bir kısmını talep ettiklerinde, katılım listesini sahte isimlerle doldurma taktiği bu müziğin hayranlarına Uzakdoğu’dan biraz tuhaf göründü. Ancak Trump seçim konuşmasını neredeyse yarısı boş olan bir stadyuma yaparken ve hiç kimse gelmediği için dış sahne aşağı çekilirken dünya, Twitter’daki çevrimiçi K-pop hayran topluluğunun ve TikTok isimli video paylaşım uygulamasının güçlü siyasal etkisinin farkına vardı.

Küresel medya, “K-pop uyanıklığı” diye adlandırılan hikayelerle hızla çalkalandı. Ayrıca, bu hareket silahsızken polis tarafından öldürülen Afro-Amerikan George Floyd’un ardından düzenlenen protestolarda da gözlemlendi. Yaşça genç erkeklerden oluşan BTS grubu gibi Kore pop süperstarlarının arkasında bir araya gelen devasa çevrimiçi hayran grupları, Haziran başında Black Lives Matter (BLM)’a milyonlarca bağışta bulundu. O zamandan beri fancams ile polisin BLM protestocularına yönelik uygulamalarını veya #WhiteLivesMatter gibi ırkçı hashtag‘leri istila ettiler.

https://twitter.com/JohnCena/status/1270001741673701382

2019’un sonları, K-pop kültürünün medyada yer alması açısından büyük bir değişimdi. Birkaç yıldızın intihar etmesiyle birlikte hiper rekabetçi K-pop endüstrisinin karanlık ve korunaksız yanları ortaya çıkmaya başladı. Sorunun büyük bir kısmı, kötü niyetli çevrimiçi hayranlar tarafından yapılan zorbalıklar olarak tanımlandı.

K-pop: Çok-ırklı, çok-kültürlü, çok-etnikli

K-pop aktivizminin son dönemde yükselen bazı amigoları genel olarak K-pop stan’ları hakkında konuşma eğilimindedir. “Stalker” ve “fan” kelimelerinin birleşiminden oluşan stan, “takıntılı hayran” anlamına gelmektedir. Ancak, stan’lar en azından Güney Kore’de siyasetten uzak durma eğilimindeler.

Hye Jin Lee‘nin açıkladığı gibi, ABD’deki son dönemdeki siyasi müdahaleler büyük ölçüde K-pop hayranları ile ilişkili. Güney Kaliforniya Üniversitesi, Annenberg’de iletişim yardımcı doçenti olan Hye Jin Lee, bu hayranların Black Lives Matter aktivistleriyle birlikte beyaz milliyetçiliğine karşı mücadele etmelerinin şaşırtıcı olmaması gerektiğini de söylüyor. Lee, DW’ya verdiği röportajda “BLM hareketinin demografisi ve Amerikan K-pop hayran kitlesi arasında büyük bir örtüşme var.” diyor. Çoğunlukla gençlerden oluşmalarına “İkisi de çok-ırklı, çok-kültürlü, çok-etnikli, çok-kuşaklı.” diyerek ekleme yapıyor.  Amerikalı hayranlar, beyaz egemen ana akımdan farklı bir popüler kültürle özdeşleşiyor. Lee, “Onlar, kültürel farklılıklara daha açık ve daha ilerici değerlere sahip.” diyor.

Lee, “emperyalist, ırkçı ve cinsiyetçi ideolojiler” nedeniyle marjinalleşmiş bir Asyalı pop alt kültürünü “korumak ve tanıtmak” isteyen K-pop hayranlarının online bir siyasi seferberlik öyküsü olduğunu söylüyor. Amerikan K-pop hayranları, online stereotiplerle mücadele konusunda dilekçelerden ve K-pop yıldızlarını yanlış tanıtan gazetecileri çağırmak için düzenlenen yardım etkinliklerine – hatta idollerini desteklemek için medya reklam alanı satın almaya – kadar uzanan geniş bir geçmişe sahip.

Black Lives Matter’da devam eden mücadele ve diğer hareketler

Lee, bu hayranların, BLM hareketine hayran grubu “Army” tarafından düzenlenen ve bu tutardan daha fazla miktarın toplandığı #MatchAMillion kampanyasından önce 1 milyon $ bağışladığı çok iyi bilinen BTS gibi gruplar tarafından motive edildiğini varsaymanın yanlış olduğunu belirtiyor.

“K-pop hayranlarının mevcut siyasi seferberliği, K-pop’u ABD’de kabul edilebilir ve popüler hale getirmek için oryantalizm, ırkçılık, cinsiyetçilik ve homofobiye karşı verdikleri mücadelelerin bir uzantısı olarak görülebilir”, diyor.

K-pop’daki en büyük hareket olan BTS, ABD ve Avrupa listelerinde üst sıralarda yer alıyor ve tweet atılmaya Donald Trump’tan daha layık olduğu söyleniyor. Lee, “Akıl sağlığı ve ekonomik eşitsizlik gibi bazı sosyal konularda ses çıkarırken platformlarını hayranlarını siyasi olarak aktif olmaya ya da beyaz üstünlüğüne karşı savaşmaya teşvik etmek için kullanmadılar” diyor.

Dahası, BTS grubu ve hayran kitlesi “Army”, 2017’den bu yana UNICEF’in #ENDviolence kampanyasına ve Suriyeli mültecilere destek de dahil olmak üzere birçok iyilik hareketine destek veriyor.

Siyasetten önce iş, yalnız K-pop’ta değil

K-pop’un göreceli politik suskunluğunun iyi bir nedeni var. Avustralya Ulusal Üniversitesinde Asya ve Pasifik Çalışmalarında yardımcı profesör olan Roald Maliangkay “K-pop aşırı politikleştiğinde birçok hayran ilgilenmeyi bırakacak, kalanları da ebeveynlerinin kendi hayranlıklarını desteklemesinde daha az istekli bulabilir” diyor.

Onun “becerikli, kurumsal” ve “son derece endüstrileşmiş” dediği K-pop işi, en nihayetinde kendi alt çizgisini koruyor.

Maliangkay, DW’ya “K-pop sanatçıları elbette çalışmalarının politik olarak nasıl yorumlandığını kontrol etmezler. Ancak, politikleşme ne kadar fazla olursa, bilet satışlarının düşme olasılığı da o kadar yüksek olacaktır” diyor. “K-pop büyük ölçüde canlı performanslara ve kâr için desteklere dayalı olduğundan, sanatçılar ve ajansları muhafazakâr olmak zorunda”.

Reuters raporuna göre, Güney Kore’deki BTS hayranları, kendileri gibi aynı hayran topluluğunda yer alan kişilere Amerika siyasetine dahil olma konusunda uyardı.

Mevcut K-pop aktivizmi, karmaşık motivasyonlara sahip devasa ve çok güçlü bir hayran kitlesi tarafından yönlendirilen benzersiz bir fenomene işaret ediyor. Bu durum, hem ırkçılığa karşı bir yanıt hem de “topluluktaki diğer üyelerin sayısına ve birlik içinde hareket etme yeteneklerine duyulan bir heyecan” diyor Maliangkay.

Ancak idollerinin açık desteği olmadan bu hayran güdümlü hareket şu anda sıfırı tüketebilir. K-pop yıldızları hakkında “İşlerini aşırı politikleştirmekten çekinecekler,” diyerek sözlerine şöyle devam ediyor: “Ajanslarının ve hayranlarının birçoğunun onları her hâlükârda istemeyeceklerinden şüpheleniyorum.”

Kasım seçimlerinin yolunda ilerlerken Trump’ın yolunda bir diken olarak kalabilecek, en azından ABD’de oryantalizme ve beyaz üstünlüğüne karşı mücadelelerini sürdürecek K-pop stans türünün ortaya çıktığı gözüküyor.